ANADOLU’DA TECİRLİ AŞİRETİ (1453-1650)
Osman Gökçe
Bundan önce yazdığım “ANADOLU’DA KIRAÇ/KIRAÇLAR/KIRAÇLI/KIRAÇLU AŞİRETİ” başlıklı makalemde, Türk Tarih Kurumu’nun “Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar (1453-1650)” adlı 6 ciltlik dev bir eserinden söz etmiş ve bu eserdeki tarihi kayıtlardan yararlanarak köyümdeki (Ericek) Kıraçlar Aşireti konusun da bulabildiğim bilgileri aktarmıştım (1). Yine aynı makalede “Tecirlilerle ilgili kayıtları bir sonraki bölümde” vereceğimi de açıklamıştım. Şimdi bunu yapmaya çalışacağım.
Yapılan tarama Tecirli, Tecirli sözcüğünün çeşitlemeleri (Tecir, Tecirlü, Tacirlü vb), Ahsendere-Maraş sözcüklerinin geçtiği tüm kayıtlar çıkarılarak gerçekleştirilmiş ve toplam 90 adet kayıt bulunabilmiştir. Bu kayıtlar düzeltme, kısaltma vb biçimde hiç bir değişiklik yapılmadan aslına uygun olarak ve olduğu gibi çizelgeleştirilerek aşağıda verilmiştir (Çizelge 1 ve 2). Çizegedeki kayıtlar incelendiğinde şu bilgi ya da bulgulara ulaşılmaktadır :
1. Kayıtların 60 adedi, kayıt başlıklarının herhangi birinde Tecirli ya da Tecirli benzeri bir sözcüğü içeren türden kayıtlardır. Geriye kalan 30 adet kayıtta Tecirli ve Tecirli benzeri kavramlar yoktur. Bu sonuncular Maraş-Ahsendere kavramlarını içermektedir. Bu günkü Ericek’in de içinde bulunduğu Ahsendere, o günkü yönetsel yapıya göre Elbistan Kazası’nın 7 nahiyesinden birisidir. Diğer nahiyeler Sason, Sarsab, Aynü’l Arüs, Hurman, Nurhak ve Nergele adlarını taşımaktadır. Ahsendere Nahiyesi Berit Dağı, Ceyhan Nehri ve Göksun Çayı ile çevrili olan ve 23 köyü ile 33 mezrası bulunan alandır (2).
2. Her kayıt 10 başlıktan oluşmaktadır. Bunlar 1) Cemaat, 2) Taife, 3) Grup, 4) Boy, 5) Sembol, 6) Hane, 7) Mücerred, 8) Yurdu, 9) Sancak-Nahiye ve 10) Kaynak başlıklarıdır.
3) İlk 60 adet kayıtta Cemaat başlığı altında 22 adet Tecirlü, 1 adet Tecirlü ve Memşelü, 2 adet Çimelü, 2 adet Musa Hacılu, 3 adet Tecerlü, 1 adet Teciler, 2 adet Tecir Oğulları, 1 adet Tecirli Afşarı, 1 adet (Mazılu,Yortan,Tecirlü, Kara Sevindik, Ali Cemaati), 3 adet Okculu, 1 adet Şeyh Safa Oğulları ve Tacirlü, 2 adet Teceler, 3 adet Tecelü, 4 adet Tecerlü, 2 adet Tacirlü, 1 adet Dündarlı, 1 adet Firuzlu, 8 adet Garip Tüccarlu adları geçmektedir. Buna göre;
a) Bugün yalnızca Tecirli olarak bilinen cemaat adının o tarihlerde (1466-1630) değişik biçimlerde söylendiği ve yazıldığı anlaşılmaktadır. Ancak, bu değişik yazılımlı sözcüklerin tümünün bugünkü Tecirli sözcüğünün anlamdaşı olup olmadığını bilemiyorum. Yalnızca böyle olabileceğini düşünüyorum.
b) Bu kayıtlardan Tecirli Cemaati ile Memşelü, Çimelü, Musa Hacılu, Afşar, Mazılu,Yortan, Kara Sevindik, Ali Cemaati, Okculu, Şeyh Safa Oğulları, Dündarlı ve Firuzlu Cemaatleri arasında bir ilişki ve bağlantı bulunduğu da görülmektedir.
4) Taife olarak 23 adet Maraş Yörükleri, 6 adet Dulkadirli Türkmenleri, 6 adet Tecirlü, 2 adet Todura-yı Eradına, 2 adet Şam Bayadı, 2 adet Sekilü, 1 adet Esenlü-i Eradına Beğ, 1 adet Haymene ve 1 adet Esenlü Menteşelü adları geçmekte ve 16 kayıt için de bir Taife adı bildirilmemektedir. Buradan;
a) Tecirlilerin en çok Maraş Yörükleri ve Dulkadirli Türkmenleri Taifesi içinde bulunduğu görülmekte ve Tecirlü Taifesi adı altında ise 6 kayıt bulunmaktadır.
b) Bağlı bulunan Taife adları arasında Todura-yı Eradına, Şam Bayadı, Sekilü, Esenlü-i Eradına Beğ, Esenlü Menteşelü ve Haymene adları da geçmekte ve Tecirlilerin bu taifelerle de bağlantılı olduğu anlaşılmaktadır.
5) Çizelgelerde Grup başlığı altında 16 adet Tecirlü, 10 adet Tacirlü, 4 adet Avşar, 2 adet Akça Koyunlu, 2 adet Çimelü, 2 adet Anamaslu(Tecirli), 1 adet Anamaslu (Tacirlü), 1 adet Karamanlu, 1 adet Ecentü, 1 adet Küşne (Tacirlü), 1 adet Tecirlü (Tacirlü), 1 adet Dokuz ve 1 adet de Dokuz (Beşanlu) Tacirlü adları yer almaktadır. Grup hanesinde 17 adet de boşluk vardır. Yani Grup’un adı yazılmamıştır.
Bu verilerden, Tecirlilerin grupsal anlamda ve kendilerinin dışında Karamanlu, Çimelü, Akça Koyunlu, Ecentü, Küşne, Anamaslu, Avşar, Dokuz ve Dokuz (Beşanlu) grupları ile de ilişkili oldukları anlaşılmaktadır.
6) Tecirlilerin bağlantılı olduğu ya da mensup bulunduğu boy adları sunulan 60 adet kayıtta şöylece sıralanmaktadır : 20 adet kayıtta Karkın, 13 adet kayıtta Avşar, 9 adet kayıtta Yüregir, 6 adet kayıtta Bayad, 5 adet kayıtta Dodurga, 3 adet kayıtta Beğdili, 2 adet kayıtta Karaevli, ve 1 adet kayıtta da Eymür.
Cemaat, Taife, Grup ve Boy kavramlarının hangisinin diğerinin üst ya da alt kavramı olduğu tarihçilerce de tartışılmakta ve bilindiği kadarı ile bir ortak görüş de bulunmakmaktadır. Ancak bu verilerden Tecirli kavramının, boy altı bir kavram olduğu sonucuna varılabilir.
7) Kaydedilen toplulukların sembol işareti tümünde (T) olarak yazılmıştır. Yani bu toplulukların tümü Türkmen’dir.
8) Çizelgelerin Yurdu ve San-Nah başlıkları yani yerleşilen ya da yerleştirilen yurt, sancak ve nahiyelerin yazıldığı satırlar incelendiğinde şu bilgilere ulaşılmaktadır :
a) Yapılan 60 adet kaydın 23 adedi Maraş Sancağı içerisindedir. Bunu 21 kayıtla Bozok yani bugünkü Yozgat sancağı izlemektedir. Daha sonra 5 adet kayıtla Sivas, 3 adet kayıtla Kars-ı Maraş yani bugünkü Kadirli ve birer adet kayıtla Ankara, Aydın ve Kayseri sancakları gelmektedir.
b) Tarsus için 5, Elbistan için 5, Akdağ (Yozgat) için 5, Adıyaman için 1, Behisni (Besni) için de 1 kayıt bulunmaktadır.
c) Bunlardan başka, yerleşilen ya da yerleştirilen yer adlarından bazıları da şunlardır : Mağara, Kara Hayıt, Kızıl Bük, Sakız Viran, Nergele, Karkın, Çandır, Göynük, Çatal Pınar, Nurhak, Karaca Viran, Güvercinlik, Ahsendere, Sakız Viranı, Hurman, Kanlı Alanı, Kilisecik.
9) Kayıtların yapıldığı yıllar Çizelge 3’de özetlenmiştir :
Çizelge 3. Kayıtların Yıllara Göre Dağılımı
Kayıt Yılı |
1466 |
1483 |
1519 |
1522 |
1523 |
1525 |
1529 |
1532 |
1542 |
Kayıt Sayısı |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
5 |
6 |
7 |
Çizelge 3’ün Devamı
Kayıt Yılı |
1558 |
1563 |
1572 |
1575 |
1583 |
1630 |
Kanuni Devri
|
Tarihsiz |
Kayıt Sayısı |
6 |
15 |
1 |
3 |
2 |
2 |
5 |
2 |
Buna göre,
a) ilk kayıt 1466, son kayıt 1630 tarihini taşımakta ve en çok kayıt da 1563 yılında yapılmış bulunmaktadır. Buradan da anlaşılmaktadır ki Tecirli adı 1466 yılında da vardı. Yani Çukurova’daki tüccar soygunculuğu döneminden önce de vardı. Dolayısıyla Tecirli adının çıkışını tüccar soygunculuğuna dayandıran yakıştırma yorumların yerine tarihi belgelere dayalı olarak daha ciddi araştırmalara gereksinim olduğu düşünülmekteedir.
b) Kayıtların %70’i Kanuni Devri’nde yani 1520-1566 yılları arasında yapılmış bulunmaktadır.
10) Tecirli kavramı olmaksızın yapılmış olan Maraş-Ahsendere kayıtları Çizelge 3’te verilmiştir. Buna göre;
a) Ahsendere nahiyesine kayıtlı cemaat adları şunlardır : Adem Fakihlu ve Dursunlu, Ali Fakihlü, Alişar Evladı, Bektaşlu ( Yurdu Karadut), Bostanlu, Bölcüklü, Davud Hacılu, Demren, Elbistanlu, Fakılu, Fakihler, Gözeci, Hacı Damoğulları, Hasanlu, İmanlu, Kazancılar, Kürtün, Musunlu, Orsuzlu, Sazaklu, Seydiler, Yortan.
b) Bunların Taife olarak tümü için Dulkadirli Türkmenleri, Maraş Yörükleri ve Elbistan Yörükleri diye yazılmıştır.
c) Grup adları Gözeciyan, Dokuz, Anamaslu ve Avcı olarak kaydedilmiştir.
d) Boy adları Bayındır, Çavundur, Varsak, Kınık, Salur, Eymür, Yüregir, Avşar, İğdir, Kayı, ve Yıva’dır.
e) Yurdu başlığı altında Fatımaoğlum, Titri, Gökçe Viran, Çöb Ölçen, Şıvgın, Karadut, Hacılar, Kayapınar, Sorkun Çukuru, Güvercinlik, Yalak Burnu, Oyum Koz, Tetri, Çotuk Dere, Tombak, Kurd İni, Kızıl Kandil, Anbarcık, Kantarcık, Kara İshak, Çürük, kargılık, Karga Bükü, Kara Hayıt ve Tuluca adları bulunmaktadır.
f) Bu kayıtların 7 adedi 1532 yılında ve 15 adedi de 1563 yılında yapılmıştır. Geri kalan kayıtların tarihi olarak Kanuni Devri demekle yetinilmiştir.
11) Bu makalede amacım, belki kolayca ulaşması mümkün olamayan bir bilgiyi ilgilenenlerin ve kullanabileceklerin ulaşabilecekleri ve yararlanabilecekleri bir konuma ve bir ortama taşımaktı. O nedenle, bilgiler sunulurlen yorum yapmamaya özen gösterdim. Bunları yorumlamayı ilgilenenlere bırakmayı yeğledim. Ancak, okuyucuların da hoşgörüsüne sığınarak, yalnızca kısa bir iki not düşmek istiyorum :
a) Tecirli adı daha 1466 yılında bile kayda geçtiğine göre, bu adın bundan sonraki yıllara ait olan Çukurova’daki eşkiyalık olaylarına dayandırılmasını yerinde bulmuyorum ve bu tür yakıştırma yorumlamalar yerine bilimsel belgelere dayalı araştmalar yapılması gerektiğini düşünüyorum.
b) Arapça “Hüsn” güzellik ve “Hüsna” güzel anlamına gelen bir sözcüktür. Benim köyümde “Hüsna” sözcüğü “Hüsne” biçimine dönüştürülerek bayanlara ad olarak kullanılmaktaydı. Bu dönüştürme kanımca dilbilimcilerimizi bile geride bırakan ve toplumumuzun özbenliğine güveninden kaynaklanan ileri bir dilbilimcilik ve şimdilerde de çok horlanan doğru bir ulusalcılıktır. Arapça hüsna’yı Türkçe hüsne’ye çevirmek kutlanası bir davranıştır. Ericekli bunun daha ilerisini de yapmıştır. Sanki, (Arapça güzel anlamına gelen hüsna bir kadın adı oluyor da bu anlamdaki Türkçe güzel sözcüğü neden bir kadın adı olmasın) diye düşünmüş gibi köylülerim kızlarına Güzel adı da veriyorlardı. Uyduruk ve taklitçi Arapçacılara ne anlamlı bir yanıt değil mi?
Ahsen sözcüğü de hüsn sözcüğünden türetilmiş Arapça bir sözcük olup daha güzel anlamına gelmektedir. Elbistan’nın o tarihlerdeki bir nahiyesi olan Ahsendere adının kaynağı budur. Yukarıda da açıklandığı gibi Ahsendere içinde yalnızca Esendere değil pek çok dere bulunan, Göksun Çayı bulunan bir bölgenin adıdır. Merkezinin neresi olduğuna dair bir kayıt da bulamadım. Böyle bir durumda Kıraçlarlısı ya da Tecirlisi ile özbeöz Türkmen soyu olan ve kendisini böylece tanımlayan Ericeklilerin arı bir Türkçe ile adına Esendere dedikleri cansuyumuza Arapça Ahsendere demek gibi geriye özentili bir davranışı yadırgıyorum ve bundan üzüntü duyuyorum.
c) Bu makalede konu edinilen 1453-1650 yılları arasındaki kayıtlarda Ericek adı hiç geçmemektedir. Buna göre, kesin bir bilgi olarak değil ama yalnızca bir tahmin olarak Ericek’in kuruluşunun 1650’den daha sonraki yıllarda gerçekleşmiş olabileceği söylenebilir.
Çizelge 1. Anadolu’da Tecirli Aşireti (1453-1650)
Sıra No |
1 |
2 |
3 |
4 |
Cemaat |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tecirlü |
Taife |
Maraş Yörükleri |
– |
– |
– |
Grup |
Karamanlu |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tecirlü |
Boy |
Yüreğir |
Karkın |
Karkın |
Karkın |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
3 |
68 |
62 |
6 |
M |
4 |
85 |
35 |
0 |
Yurdu |
Kars-ı Maraş Mağara (Yaylak |
Pınarbaşı K. Çatalpınar m. |
İn k. |
Behisni Maklemun |
San-Nah |
Kars-ı Maraş (Kadirli) |
Bozok (Yozgat)Akdağ Kaz. Emlak Nah. |
Bozok(Yozgat)Akdağ Kaz.Emlak Nah. |
Maraş S |
Kaynak |
TKA,TD,NR 168, S.376, Sene 1563-64 |
BOA,TD,nr.315, s.448-49,sene 1558-59 |
BOA,TD,nr.453-54,sene 1558-59 |
BOA,Td,nr.402,s.276, sene 1532 |
Çizelge 1’in Devamı
Sıra No |
5 |
6 |
7 |
8 |
Cemaat |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tecirlü ve Memşelü |
Taife |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
– |
Grup |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tecirlü |
Boy |
Karkın |
Karkın |
Karkın |
Karkın |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
6 |
5 |
7 |
39 |
M |
0 |
0 |
0 |
20 |
Yurdu |
Behisni Torbalu |
Kelem k. |
– |
Karkın k. Zir-i Cisr-i Memşelü (Mera) |
San-Nah |
Maraş S |
Maraş S |
Maraş S |
Bozok (Yozgat) Akdağ Kaz.Çubuk Nah. |
Kayank |
Boa,TD,nr.402,s. 276,sene 1532 |
BOA;TD;nr.402, s.276, sene 1532 |
BOA,TD,nr.402, s.276, sene 1532 |
BOA;TD;nr.315, s.565-66,sene 1558-59 |
Çizelge 1’in Devamı
Sıra No |
9 |
10 |
11 |
12 |
Cemaat |
Çimelü |
Musa Hacılu |
Musa hacılu |
Çimelü |
Taife |
Dulkadirli Türkmenleri |
Dulkadirli Türkmenleri |
Dulkadirli Türkmenleri |
Dulkadirli Türkmenleri |
Grup |
Çimelü |
Akça Koyunlu |
Akça Koyunlu |
Çimelü |
Boy |
Beğdili |
Karaevli |
Karaevli |
Beğdili |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
9 |
21 |
32 |
44 |
M |
0 |
0 |
21 |
25 |
Yurdu |
Tacirlü Hızır Mahallesi |
Tacirlü m. |
Tacirlü Mah. |
Tacirlü Mah. |
San-Nah. |
Sivas (Yeni il) Kaz. |
Sivas(Yeni il) Kaz. |
Sivas(Yeni il) Kaz. |
Sivas (Yeni il) Kaz. |
Kaynak |
BOA;TD;nr.14679, s.90-91,sene1630-31 |
BOA;TD;nr.14579,s. 90-91,sene 1630-31 |
BOA;TD;nr.604,s.105,sene 1583-84 |
BOA;TD, nr.604, s.138, sene1583-84 |
Çizelge 1’in Devamı
Sıra No |
13 |
14 |
15 |
16 |
Cemaat |
Tecerlü |
Tecerlü |
Tecerlü |
Teciler |
Taife |
– |
Sekilü kabilesi |
– |
– |
Grup |
– |
– |
– |
– |
Boy |
Bayad |
Bayad |
Bayad |
– |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
89 |
72 |
4 |
13 |
M |
94 |
24 |
0 |
1 |
Yurdu |
İn Kışla K. |
Boyalı Viran K. Alın Pınarı m. |
Sakal Dutan m. |
– |
San-Nah. |
Bozok S(Yozgat) Emlak nah. |
Bozok (YOZGAT)Bozok Kaz.Karadere Nah. |
Kayseri S |
Aydın S. Badenya Nah. |
Kaynak |
BOA, A.DFE,nr. 224, s.37, sene Ağustos 1575 |
BOA,TD,nr. 315,s. 70,sene 1558-59 |
BOA,TD,nr.33, s. 131,sene 1483-84 MADnr.20,s. 7b |
BOA,MAD, nr. 232, 104,sene 1466 |
Çizelge 1’in Devamı
Sıra No |
17 |
18 |
19 |
20 |
Cemaat |
Tecir Oğulları |
Tecir Oğulları |
Tecir Oğulları |
Tecirlü |
Taife |
Maraş Yötükleri |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
– |
Grup |
– |
– |
– |
Tecirlü |
Boy |
Yüregir |
Yüregir |
Yüregir |
Karkın |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
25 |
21 |
12 |
31 |
M |
10 |
0 |
0 |
18 |
Yurdu |
– |
– |
Kars-ı Maraş nefsi |
Kuzca Kışlak |
San-Nah |
Maraş S Kara Hayıt Nah |
Mara S Kara hayıt Nah |
Kars-ı Maraş S (Adana Kadirli) |
Bozok S (Yozgat) Akdağ Kaz.Çubuk Nah |
Kaynak |
NTKA,TD,nr.101,s. 97b,98a,sene 1563-64 |
TKA,Td,nr.101,s. 98a,sene 1563-64 |
TKA,TD,nr.168,s. 161a, sene1563-64 |
BOA,TD,nr.315,s.580-581,sene 1558 |
Çizlge 1’in Devamı
Sıra No |
21 |
22 |
23 |
24 |
Cemaat |
Tecirli Afşarı (Avşar) |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tecirlü |
Taife |
– |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tecirlü |
Grup |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tecirlü |
Boy |
Avşar |
Karkın |
Karkın |
Karkın |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
158 |
27 |
24 |
34 |
M |
0 |
3 |
13 |
4 |
Yurdu |
– |
Pınarbaşı m. |
Kuzca Kışla m. |
Çandır m. (Yassı Kışla) |
San-Nah |
Sivas (Yeni il) Kaz. |
Bozok S (Yozgat) |
Bozok S (Yozgat) |
Bozok S (Yozgat) |
Kaynak |
EV,HMH,nr.394, s.2b, |
BOA,TD,nr. 155,s.221,sene 1529-30 |
BOA,Td,nr.155, s.222,sene1529-30 |
BOA,TD,nr.155,s. 222, sene1529-30 |
Çizelge 1’in Devamı
Sıra No |
25 |
26 |
27 |
28 |
Cemaat |
Mazılu, Yortan,Tecirlü,Kara Sevindik,Ali |
Okculu |
Okculu |
Okculu |
Taife |
Haymene |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Grup |
Tacirlü |
Tacirlü |
Tacirlü |
Tacirlü |
Boy |
Avşar |
Avşar |
Avşar |
Avşar |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
76 |
32 |
1 |
6 |
M |
41 |
21 |
1 |
8 |
Yurdu |
– |
Dağlu Ağacı K. |
Kızıl Bük K. |
Yağdın-ı Kebir K. Kışlak |
San-Nah |
Ankar S. Ankara kaz. |
Maraş |
Maraş |
Maraş |
Kaynak |
BOA,TD,nr. 117, s.630-632, sene 1522-23 |
TKA,TD,nr.116, vr.219b-220a, sene 1563-64 |
TKA,TD,nr.116, vr.220a,sene 1563-64 |
TKA,Td,nr.116, vr.220a,sene1563-64 |
Çizelge 1’in Devamı
Sıra No |
29 |
30 |
31 |
32 |
Cemaat |
Şeyh Safa Oğlanları, Tacirlü |
Teceler |
Teceler ve melikşahlu |
Tecelü |
Taife |
Dulkadirli Türkmenleri |
Esenlü Menteşelü |
– |
Todura-yı Eradna |
Grup |
Tacirlü |
– |
Ecentü |
– |
Boy |
Yüregir |
Dodurga |
Dodurga |
Dodurga |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
0 |
37 |
72 |
19 |
M |
0 |
9 |
29 |
14 |
Yurdu |
Zilli Han m.-Cekirlik |
Sakız viranı m. |
Sakız viran m. |
– |
San-Nah |
Maraş Elbistan Nergele nah |
Tarsus s. Merkez |
Tarsus S. Tarsus Nah. |
Tarsus S. Merkez |
Kaynak |
BOA,TD,nr.419,s.171, Kanuni Devri |
BOA,TD,nr.229,s.193-194,sene6 Nisan 1543 |
TKA,TD,nr.134,s.69b-70a,sene1572-73 |
BOA,TD,nr.450,s.518,sene1523-24 |
Çizelge 1’in Devamı
Sıra No |
33 |
34 |
35 |
36 |
Cemaat |
Tecelü |
Tecelü |
Tecerlü |
Tecerlü |
Taife |
Esenlü-i Eradna Beğ |
Todurga-yı Eradna |
Şam Bayadı |
Şam Bayadı |
Grup |
– |
– |
– |
– |
Boy |
Dodurga |
Dodurga |
Bayad |
Bayad |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
11 |
12 |
4 |
17 |
M |
4 |
8 |
0 |
1 |
Yurdu |
Masilas m. |
Balık viranı m. |
Müsalim m. |
Kantariz m. |
San-Nah |
Tarsus S. Merkez |
Tarsus S. Merkez |
Bozok S (Yozgat) Gedük Nah. |
Bozok S (Yozgat) Gedük Nah. |
Kaynak |
BOA,TD,nr.69,s. 388, sene 1519 |
BOA,TD,nr.969, s.463,sene 1525-26 |
BOA;TD,nr. 218,s. 32, sene 1542-43 |
BOA,TD,nr.218,,s. 32,sene 1542-43 |
Çizelge 1’in Devamı
Sıra No |
37 |
38 |
39 |
40 |
Cemaat |
Tecerlü |
Tecirlü
|
Tecirlü |
Tecirlü |
Taife |
Sekilü |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tecirlü |
Grup |
– |
Tecirlü |
Tecirlü (Tacirlü) |
Küşne (Tacirlü) |
Boy |
Bayad |
Karkın |
Karkın |
Karkın |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
65 |
19 |
22 |
57 |
M |
46 |
6 |
1 |
10 |
Yurdu |
Boyalı viran k. |
Orta Kışla m. |
Karkın m. |
– |
San-Nah |
Bozok (Yozgat) S Karadere Nah |
Bozok S. (Yozgat) |
Bozok S. (Yozgat) |
Bozok S. (Yozgat) |
Kaynak |
BOA,DFE,sene Ağustos1575,nr.224, |
BOA,TD,nr. 155,s. 223,sene 1529-30 |
BOA,TD,nr. 155,s. 224, sene 1529-30 |
BOA,TD,nr.448,s.15 |
Çizelge 1’in Devamı
Sıra No |
41 |
42 |
43 |
44 |
Cemaat |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tacirlü |
Tacirlü |
Taife |
– |
– |
|
– |
Grup |
Tacirlü |
Tacirlü |
Tacirlü |
Tacirlü |
Boy |
Karkın |
Karkın |
Karkın |
Karkın |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
14 |
25 |
23 |
24 |
M |
0 |
0 |
1 |
1 |
Yurdu |
Orta Kışla m. |
Kuzca Kışla m. |
Çandır m. |
Karkın m. |
San-Nah. |
Bozok S (Yozgat) Çubuk Nah. |
Bozok S (Yozgat) Çubuk Nah. |
Bozok S. (Yozgat) |
Bozok S. (Yozgat) |
Kaynak |
BOA,TD,nr. 218,s. 45,sene 1542-43 |
BOA,TD,nr. 218, s. 46,sene 1542-43 |
BOA,TD,nr.218,s. 46,sene 1542-43 |
BOA,TD,nr. 218, s. 246, s.46, sene 1542-43 |
Çizelge 1’in Devamı
Sıra No |
45 |
46 |
47 |
48 |
Cemaat |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tecirlü |
Tecirlü |
Taife |
– |
– |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Grup |
Tacirlü |
Tacirlü |
Anamaslu (Tacirlü) |
– |
Boy |
Karkın |
Karkın |
Yüregir |
Yüregir |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
30 |
56 |
23 |
0 |
M |
2 |
65 |
31 |
0 |
Yurdu |
Pınarbaşı m. |
Pınarbaşı m. |
– |
Kaldırım K (Ziraat yeri) |
San-Nah |
Bozok S. (Yozgat) Akdağ Nah |
Bozok S. (Yozgat) Emlak Nah |
Maraş S. |
Maraş S. Göynük Nah |
Kaynak |
BOA,TD,nr. 218, s. 55,sene 1542-43 |
BOA,TD,DFE,nr. 224,s. 37, Ağustos 1575 |
TKA,TD,nr. 116,vr.89b-90a,sene 1563-64 |
TKA,TD,nr. 101, s. 154a,sene 1563-64 |
Çizelge 1’in Devamı
Sıra No |
49 |
50 |
51 |
52 |
Cemaat |
Tecirlü |
Tecirlü |
Dündarlı |
Firuzlu |
Taife |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Grup |
– |
– |
Tecirlü |
Tecirlü |
Boy |
Yüregir |
Yüregir |
Eymür |
Beğdili |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
0 |
10 |
0 |
19 |
M |
0 |
1 |
0 |
6 |
Yurdu |
Çatal Pınar m. (Ziraat yeri) |
İstefne m. Kışlak |
Cebel-i Nurhak’ta yaylakSırıklu Korusu’da yaylak |
– |
San-Nah |
Maraş S. Elbistan Hurman |
Kars_ı Maraş S (Kadirli) |
Maraş S. Elbistan Kaz.Nurhak Nah. |
Maraş S. Hısn-ı Mansur Kaz. (Adıyaman) |
Kaynak |
NTKA,TD,nr. 108,vr. 427b,sene 1563-64 |
TKA,TD,nr. 168,s. 11a,sene 1563-64 |
Boa,TD,nr. 419,s. 162, Kanuni Devri |
BOA,TD,nr.419,s. 468, Kanuni Devri |
Çizelge 1’in Devamı
Sıra No |
53 |
54 |
55 |
56 |
Cemaat |
Garip Tüccarlu |
Garip Tüccarlu |
Garip Tüccarlu |
Garip Tüccarlu |
Taife |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Grup |
– |
– |
Dokuz |
Dokuz |
Boy |
Avşar |
Avşar |
Avşar |
Avşar |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
0 |
0 |
0 |
69 |
M |
0 |
0 |
0 |
11 |
Yurdu |
Kanlı Alanı m. |
Dikce m. Ziraat yeri |
Karaca viran m. |
Güvercinlik kışlak, Nurhak yaylak |
San-Nah |
Maraş S. Elbistan Kaz. Ahsendere nah. |
Maraş Güvercinlik Kaz.Güvercinlik Nah |
Maraş Elbistan Ahsendere Nah. |
Maraş |
Kaynak |
BOA,TD,nr. 419,s. 64, Kanuni Devri |
TKA,TD,nr. 101,s. 208a,sene 1563-64 |
BOA,TD,nr.419, s. 62, kanuni Devri |
BOA,TD,nr. 402, s. 226-227, sene 1532 |
Çizelge 1’in Devamı
Sıra No |
57 |
58 |
59 |
60 |
Cemaat |
Garib Tüccarlu |
Garip Tecirlü |
Garip Tecirlü |
Garip Tecirlü |
Taife |
Maraş Yörükleri |
Dulkadirli Türkmenleri |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Grup |
Dokuz |
Dokuz (Beşanlu) Tacirlü |
Anamaslu(Tecirlü) |
Anamaslu (Tecirlü) |
Boy |
Avşar |
Avşar |
Avşar |
Avşar |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
49 |
68 |
42 |
141 |
M |
7 |
11 |
27 |
20 |
Yurdu |
Sabıka yazılmamıştır |
Çekticek (Güvercinlik’te) |
– |
Kilisecik,Maraş Güvercinlik, Kışlak Konducak |
San-Nah |
Maraş |
Maraş |
Maraş |
Maraş |
Kaynak |
BOA,TD,nr. 402,s. 226-227,sene 1532 |
BOA,Td,nr.402, s. 226-227, sene 1532 |
TKA,TD,nr. 116, vr 94b-95a,sene 1563 |
TKA,TD,nr. 116vr.95b-96b,sene 1563-64 |
Çizelge 2. Tecirli Dışındaki Ahsendere Nahiyesi Türkmenleri (1453-1650)
Sıa No |
61 |
62 |
63 |
64 |
Cemaat |
Adem Fakihlü ve Dursunlu |
Ali Fakihlü |
Ali Fakihlü |
Alişar Evladı |
Taife |
– |
Dulkadirli Türkmenleri |
Dulkadirli Türkmenleri |
– |
Grup |
Gözeciyan |
– |
– |
– |
Boy |
Bayındır |
Çavundur |
Çavundur |
Varsak |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
0 |
0 |
0 |
12 |
M |
0 |
0 |
0 |
2 |
Yurdu |
Fatımaoğlum |
Titri m. |
Söğün Öyüğü Kilise Pınarı m. Gökçe viran |
Çöb Ölçen k |
San-Nah |
Maraş Elbistan Ahsendere Nah |
Maraş Elbistan Ahsendere nah |
Maraş Elbistan Ahsendere nah |
Maraş Elbistan Ahsendere nah |
Kaynak |
Boa,TD,nr. 419,s. 66,Kanuni devri |
TKA,TD,nr. 108 vr. 35a,sene 1563-64
|
TKA,TD,nr. 108,vr.325a,sene 1563-64 |
TKA,TD,nr. 108,vr.323b,sene 1563-64 |
Çizelge 2’nin Devamı
Sıra No |
65 |
66 |
67 |
68 |
Cemaat |
Bektaşlu |
Bostanlu |
Bölcüklü |
Davud Hacılu |
Taife |
Maraş Yörükleri |
Dulkadirli |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Grup |
Gözeciyan |
– |
– |
– |
Boy |
Kınık |
Salur |
Eymür |
Yüregir |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
0 |
0 |
0 |
0 |
M |
0 |
0 |
0 |
0 |
Yurdu |
Şıvgın m. (Ziraat yeri) nezd-i Karadut m. |
Hacılar m. (Ziraat yeri) |
Kayapınar m. ekinlik |
Sorkun Çukuru m.(ziraat yeri yaylak) |
San-Nah |
Maraş Elbistan Ahsendere Nah. |
Maraş Elbistan Ahsendere Nah. |
Maraş S Ahsendere |
Maraş Elbistan Ahsendere Nah |
Kaynak |
TKA,Td,nr. 108,vr334a,sene 1563-64 |
TKA,TD,nr. 108,vr. 332a, sene 1563-64 |
BOA,TD,nr. 40,s. 1121, sene 1532
|
Tka,TD,nr. 108,vr. 324b,sene1563-64 |
Çizelge 2’nin Devamı
Sıra No |
69 |
70 |
71 |
72 |
Cemaat |
Davud Hacılu |
Demren (Mezbure) |
Elbistanlu |
Fakılu |
Taife |
Maraş Yörükleri |
Dulkadirli Türkmenleri |
Maraş Yörükleri |
Dulkadirli Türkmenleri |
Grup |
Dokuz |
– |
– |
Gözeciyan Yörükleri |
Boy |
Yüregir |
Eymür |
Eymür |
Avşar |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
0 |
0 |
3 |
23 |
M |
0 |
0 |
6 |
1 |
Yurdu |
Sorkun Çukuru m. |
Güvercinlik nevahisinde kışlak,Elbistan Ahsendere yaylak |
Yalak Burnu m. (t-i Karsuluk) kışlak,Ahsendere yaylak |
Güvercinlik Ahsendere |
San-Nah |
Maraş Elbistan Ahsendere Nah. |
Maraş S |
Maraş S. |
Maraş S. |
Kaynak |
BOA,TD,nr. 419,s. 62, Kanuni devri |
BOA,TD,nr.402,s.523,sene 1532 |
TKA,TD,nr. 116, vr. 275a, sene 1563-64 |
BOA,Td,nr. 402, s. 333, sene 1532 |
Çizelge 2’nin Devamı
Sıra No |
73 |
74 |
75 |
76 |
Cemaat |
Fakihler |
Fakihler |
Fakihlu |
Fakihler |
Taife |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Elbistan Yörükleri |
Grup |
– |
– |
– |
– |
Boy |
Bayındır |
Bayındır |
Bayındır |
Bayındır |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
40 |
0 |
24 |
59 |
M |
8 |
0 |
2 |
56 |
Yurdu |
Oyum Koz K. |
Tetri m. |
Güvercinlik kışlak, Ahsendere Kara Oyun Kırı yaylak |
Güvercinlik (Kış) Oyum Koz (tir-i Ahsendere) |
San-Nah. |
Maraş Elbistan Ahsendere |
Maraş Elbistan Ahsendere |
Maraş Elbistan |
Maraş Elbistan Ahsendere |
Kaynak |
BOA,TD,nr. 419,s. 63, sene Kanuni devri |
BOA,TD,nr.419,s.64,sene Kanuni devri |
BOA,TD,nr. 402, s. 333,sene 1532
|
TKA,TD,nr. 108,s. 335b-336a,sene1563-64 |
Çizelge 2’nin Devamı
Sıra No |
77 |
78 |
79 |
80 |
Cemaat |
Gözeci |
Hacı Damoğulları |
Hasanlu |
İmanlu |
Taife |
– |
Elbistan Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Grup |
– |
– |
– |
– |
Boy |
İğdir |
Bayındır |
Varsak |
Avşar |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
0 |
7 |
0 |
0 |
M |
0 |
4 |
0 |
0 |
Yurdu |
Çotuk Dere m. |
Tombak K. yaylak, sahilde kışlak |
Kurd İni K. (Ziraat yeri) Fatma Oğlu m. |
Kızıl kandil k.tavşan Alanı k.Dere Ağzı k.(ziraat yeri) |
San-Nah. |
Maraş Elbistan Ahsendere Nah. |
Maraş Elbistan Ahsendere Nah. |
Maraş Elbistan Ahsendere |
Maraş Elbistan Ahsendere |
Kaynak |
BOA,TD,nr. 419,s. 65, Kanuni devri |
TKA,TD,nr. 108,vr.335a,sene1563-64 |
TKA,TD,nr.108,vr. 324, sene1563-64 |
TKA,TD,nr. 108,vr.333, sene 1563-64 |
Çizelge 2’nin Devamı
Sıra No |
81 |
82 |
83 |
84 |
Cemaat |
Kazancılar |
Kürtün |
Kürtünlü |
….(mezbure) |
Taife |
Maraş Yörükleri |
Elbistan Yörükleri |
Elbistan Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Grup |
Anamaslu |
– |
– |
Avcı |
Boy |
Bayındır |
Bayındır |
Bayındır |
Kayı |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
2 |
0 |
0 |
65 |
M |
4 |
0 |
0 |
15 |
Yurdu |
Anbarcık k. |
Kantarcık m. (ziraat yeri) |
Kara İshak m. |
Maraş(Çürük) kışlak, Ahsendere yaylak |
San-Nah. |
Maraş Elbistan Ahsendere |
Maraş Elbistan Ahsendere |
Maraş Elbistan Ahsendere |
Maraş S. |
Kaynak |
TKA,TD,nr. 108, vr.324a,sene 1563-64 |
TKA,TD,nr. 108, vr. 325b,sene 1563-64 |
BOA,Td,nr. 419, s. 64, Kanuni devri
|
BOA,TD,nr. 402,s. 729-730, sene 1532 |
Çizelge 2’nin Devamı
Sıra No |
85 |
86 |
87 |
88 |
Cemaat |
Musunlu |
Orsuzlu |
Sazaklu ve Balluca |
Seydiler ve Ali Hacılu |
Taife |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
– |
Grup |
– |
Dokuz |
– |
– |
Boy |
Varsak |
Avşar |
Yıva |
Yıva |
S |
T |
T |
T |
T |
H |
0 |
23 |
0 |
0 |
M |
0 |
4 |
0 |
0 |
Yurdu |
Kurd İni n. Diğer Kurt enüği |
Kargılık, Kara Kilisesi kışlak, mAhsendere yaylak |
Karadut (ziraat yeri)m.(nezd-i şıvgın) |
…?(ziraat yeri yaylak) |
San-Nah. |
Maraş Elbistan Ahsendere |
Maraş S. |
Maraş Elbistan Ahsendere |
Maraş Elbistan Ahsendere |
Kaynak |
BOA,TD,nr. 419, s.66, seneKanuni devri |
BOA,Td,nr. 402, s. 203, sene 1532 |
TKA,TD, nr. 108,vr.334a,sene 1563-64 |
TKA,TD,nr. 108,vr. 334a, sene 1563-64 |
Çizelge 2’nin Devamı
Sıra No |
89 |
90 |
Cemaat |
Yortan |
Yortan |
Taife |
Maraş Yörükleri |
Maraş Yörükleri |
Grup |
– |
– |
Bot |
Avşar |
Avşar |
S |
T |
T |
H |
0 |
4 |
M |
0 |
0 |
Yurdu |
Karga Bükü m. Ahsendere |
Kara Hayıt (nefs) kışlak Ahsendere Tuluca yaylak |
San-Nah. |
Maraş S. |
Maraş S. |
Kaynak |
BOA,TD,nr. 419,s. 68, sene kanuni devri |
BOA,TD,nr.116, vr. 270b, sene 1563-64+ |
Açıklama
1. GÖKÇE, O. Anadolu’da Kıraç/Kıraçlar/Kıraçlı/Kıraçlu Aşireti, www.osmangokce.net
2. GÜLLÜ, A. Osmanlı Döneminmde Elbistan Bölgesinin İdari Yapılanması-1, Bizim Elbistan gazetesi 26 Temmuz 2010, Elbistan
Bir yanıt yazın